ENA – europejski nakaz aresztowania
Europejski nakaz aresztowania (w skrócie ENA) to wydawany przez polski sąd wniosek o aresztowanie osoby podejrzanej lub oskarżonej o popełnienie przestępstwa, która przebywa na terytorium innego państwa europejskiego. ENA stosuje się także w odniesieniu do osób skazanych za popełnienie przestępstwa.
Dokument ten zobowiązuje zagraniczne organy ścigania do zatrzymania osoby objętej ENA i wydania jej do kraju, który wystąpił z wnioskiem o europejski nakaz aresztowania. Mechanizm ten opiera się na zasadzie wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych i co do zasady nie ma w tym przypadku znaczenia fakt czy kraj, który ma aresztować i wydać osobę, także uznaje dany czyn za przestępstwo.
Mechanizm działa na zasadzie bezpośredniego kontaktu między organami sądowymi.
Organy korzystające z europejskiego nakazu aresztowania są zobowiązane do poszanowania praw procesowych podejrzanych I oskarżonych – takich jak prawo do informacji, prawo do adwokata, prawo do tłumacza ustnego, a także prawo do pomocy prawnej – na podstawie prawa kraju, w którym dana osoba została aresztowana.
Państwo, w którym aresztowano daną osobę musi podjąć ostateczną decyzję w kwestii wykonania europejskiego nakazu aresztowania w terminie 60 dni od daty aresztowania.
Jeżeli dana osoba wyraża zgodę na przekazanie, postanowienie o przekazaniu musi zostać wydane w terminie 10 dni.
Zgodnie z art. 607b kpk, wydanie nakazu jest niedopuszczalne, jeśli nie wymaga tego interes wymiaru sprawiedliwości. Ponadto wydanie nakazu jest niedopuszczalne:
1) w związku z prowadzonym przeciwko osobie ściganej postępowaniem karnym o przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do roku;
2) w celu wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze do 4 miesięcy albo innego środka polegającego na pozbawieniu wolności na czas nieprzekraczający 4 miesięcy.
- pomoc w postępowaniu w przedmiocie przekazania z terytorium Polski osoby ściganej za granicą (w tym odmowa wydania obywatela polskiego za granicę);
- pomoc w zakresie kontroli przestrzegania zakresu wykonania europejskiego nakazu aresztowania wobec stosowania tzw. „zasady specjalności”;
- pomoc w postępowaniu o uchylenie środka zapobiegawczego leżącego u podstaw wydania europejskiego nakazu aresztowania w Polsce;
- pomoc w zakresie uzyskania listu żelaznego w Polsce;
- pomoc w postępowaniu o przyjęcie orzeczenia państwa obcego do wykonania w Polsce i określenia kary podlegającej wykonaniu;
- pomoc w postępowaniu w przedmiocie zaliczenia na poczet kary pozbawienia w Polsce okresu pozbawienia wolności za granicą w tej samej sprawie.